Phân Loại Thức Ăn Cho Heo Trong Mô Hình Chăn Nuôi Heo Hộ Gia Đình

Thức ăn cho heo có thể phân chia theo chức năng dinh dưỡng

Loại thức ăn cho heo chứa nhiều chất bột đường

Trong khẩu phần ăn cơ bản cho heo, chất bột đường chiếm tỷ trọng cao nhất  từ 70 - 80% tùy vào giai đoạn tăng trưởng của heo. Chức năng chính của loại thức ăn chứa chất bột đường là cung cấp năng lượng để heo hoạt động, đồng thời tạo hàm lượng mỡ cơ thể cần thiết cho heo. Một số loại thức ăn cho heo chứa nhiều chất bột đường: Gạo, tấm, bắp, khoai mì, khoai lang, cám...

Loại thức ăn cho heo chứa nhiều chất đạm

Trong khẩu phần ăn cơ bản cho heo, chất đạm chiếm khoảng 12 - 23 % tùy giai đoạn tăng trưởng, sinh sản. Chất đạm có chức năng chính là giúp heo tăng trưởng và sinh sản. Thức ăn cho heo chứa nhiều đạm có thể chia làm 2 loại: Loại có nguồn gốc từ động vật như: bột cá, cá khô, cá tươi, tôm, cua, còng, ruốc, bột thịt công nghiệp. Loại có nguồn gốc từ thực vật như: đậu xanh, đậu nành, bánh dầu phộng, bánh dầu đậu nành, bánh dầu dừa...

Loại thức ăn cho heo chứa nhiều chất xơ

Chất xơ chiếm tỷ lệ sử dụng không cao trong khẩu phần cơ bản cho heo; thường chỉ khoảng 3 - 5%. Chất xơ có chức năng chính là giúp heo dễ tiêu hóa và cấp thêm môt số vitamin (sinh tố) và chất khoáng. Thức ăn chứa nhiều chất xơ cho heo có thể kể đến các loại rau như  rau muống, rau lang, bèo, các loại quả, bột cỏ… dễ kiếm trong đời sống.

Loại thức ăn cho heo cung cấp các yếu tố dinh dưỡng bổ sung

Các yếu tố dinh dưỡng bổ sung bao gồm: các loại vitamin, các loại khoáng, men (enzym), acid amine, acid béo… tuy chiếm tỷ lệ rất thấp trong khẩu phần thức ăn cho heo (khoảng 1 – 3% trong khẩu phần ăn cơ bản cho heo) nhưng lại là những chất không thể thiếu trong chăn nuôi heo vì các chất này đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa tất cả các chất dinh dưỡng khác, giúp cho heo sinh trưởng, sinh sản điều hoà và luôn có sức đề kháng tốt.

Các loại thức ăn cho heo cung cấp các yếu tố dinh dưỡng bổ sung như: bột vỏ sò, bột xương (cung cấp nhiều chất vôi, lân), các chế phẩm được chế biến tổng hợp (thường gọi chung là prémix) cung cấp các loại khoáng như: vôi, (Ca), lân (P), muối (NaCl), đồng (Cu), kẽm (Zn), sắt (Fe), mangan (Mn), ma-giê (Mg),... và các loại vitamin như: A, D, E, K, B1, B6, B12, PP,...

Các dạng thức ăn cho heo thường dùng trong mô hình chăn nuôi heo hộ gia đình

Thức ăn tự trộn cho heo

Thức ăn tự trộn cho heo hiện nay vẫn được áp dụng khá phổ biến trong mô hình chăn nuôi heo hộ gia đình do chí phí thấp, bằng cách sử dụng các loại thực liệu tại chỗ, dễ có để pha trộn. Tuy nhiên, sử dụng loại thức ăn cho heo này tốn công mua và trộn các loại thực liệu theo từng công thức phù hợp với các giai đoạn sinh trưởng, sinh sản của heo nuôi; ngoài ra, do phải mua từng loại thực liệu với khối lượng nhỏ nên khó kiểm soát được chất lượng, độ an toàn vệ sinh thức ăn và sau khi trộn thường chỉ bảo quản được trong thời gian ngắn.

Lưu ý: Nếu tự pha trộn thức ăn, bà con cần lựa chọn nguồn thực liệu mới, có mùi thơm đặc trưng, không bị ẩm mốc... và chọn nơi cung cấp đảm bảo có chất lượng ổn định.

Thức ăn hỗn hợp cho heo chế biến công nghiệp

Là loại thức ăn đã được các đơn vị chuyên sản xuất thức ăn chăn nuôi gia súc tổ hợp và pha thích hợp với nhu cầu dinh dưỡng của heo ở các giai đoạn sinh trưởng. Ưu điểm của thức ăn này là thành phần dinh dưỡng được tính toán, pha trộn cân đối; đồng thời, các nguồn thực liệu được kiểm soát, xử lý chặt chẽ nên chất lượng, độ an toàn và thời gian bảo quản đều cao hơn thức ăn tự trộn. Thức ăn công nghiệp thường được gọi là "thức ăn bao" tiện dụng cho các cơ sở chăn nuôi quy mô trung bình và lớn.

Thức ăn hỗn hợp công nghiệp thường có hai dạng: dạng bột mịn và dạng viên. Hai dạng này không có sự khác biệt lớn về giá trị dinh dưỡng mà chủ yếu là khác về hình thức, cấu trúc thức ăn nhằm phù hợp với đặc điểm tiêu thụ của heo trong từng giai đoạn tăng trưởng.

Thực tế trên thị trường chăn nuôi tại Việt Nam, các hộ gia đình chăn nuôi heo quy mô nhỏ thường tự trộn thức ăn. Tuy nhiên, các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo các hộ gia đình ít nhất vẫn nên sử dụng loại thức ăn công nghiệp chuyên dùng cho heo con tập ăn, heo ở giai đoạn đầu sau khi lẻ bầy để đảm bảo cung cấp đầy đủ và cân đối các chất dinh dưỡng rất quan trọng cho heo ở các giai đoạn này.

Tại De Heus, chúng tôi hiểu mỗi một giai đoạn tăng trưởng của heo đều có những đặc điểm phát triển rất riêng, đòi hỏi phải có nguồn dinh dưỡng phù hợp. 
Chúng tôi có đầy đủ các giải pháp thức ăn chăn nuôi với công thức tối ưu để phù hợp với đặc điểm từng loài vật nuôi, từng giai đoạn sinh trưởng cho đàn heo của từng trại chăn nuôi. Bà con có thể tham khảo thêm thông tin sản phẩm thức ăn cho heo các loại của De Heus tại đây.

Lưu ý: Nếu sử dụng thức ăn hỗn hợp cần lưu ý thời hạn sử dụng, hướng dẫn sử dụng, yêu cầu bảo quản và không nên tự gia giảm hay bổ sung thêm thức ăn khác ngoài phần hướng dẫn của nhà sản xuất.

Thức ăn cho heo đậm đặc chế biến công nghiệp

Thức ăn cho heo đậm đặc chế biến công nghiệp có tính chất tương tự như thức ăn hỗn hợp công nghiệp; tuy nhiên, các cơ sở sản xuất thức ăn chăn nuôi chỉ pha trộn các loại thực liệu chứa nhiều chất đạm, chất xơ và chất bổ sung, còn người chăn nuôi trực tiếp thì sử dụng các loại thức ăn có nhiều chất bột đường có sẵn hoặc dễ tìm ở địa phương như tấm, gạo, bắp, cám, khoai… để trộn với thức ăn đậm đặc theo tỷ lệ hướng dẫn của đơn vị sản xuất.

Thức ăn đậm đặc cũng được chế biến theo công thức thích hợp cho từng giai đoạn tăng trưởng của heo. Giữa các nơi sản xuất thức ăn đậm đặc thường có một ít khác biệt về thành phần thực liệu sử dụng và tỷ lệ pha trộn với thức ăn chứa nhiều bột đường; do đó, người nuôi cần chú ý yếu tố này khi chọn mua, sử dụng.

Ưu điểm của loại thức ăn đậm đặc là phù hợp với điều kiện chăn nuôi quy mô nhỏ, trung bình ở vùng nông thôn vì những nơi này thường có sẵn hoặc dễ tìm mua các loại thức ăn chứa nhiều chất bột đường (cám, tấm, bắp ...), đây là một trong những yếu tố giúp giảm một phần chi phí khá lớn so với khi mua loại thức ăn hỗn hợp toàn phần; đồng thời, cũng tiện dụng hơn khi chuyên chở.

Lưu ý: Cũng như thức ăn hỗn hợp, nếu bà con sử dụng thức ăn đậm đặc cần lưu ý thời hạn sử dụng, hướng dẫn sử dụng, yêu cầu bảo quản và không nên tự gia giảm hay bổ sung thêm thức ăn khác ngoài phần hướng dẫn của nhà sản xuất.

Thức ăn bổ sung cho heo

Ngoại trừ bột vỏ sò, bột xương... thì phần lớn thức ăn bổ sung cho heo được chế biến ở dạng các chế phẩm hỗn hợp premix để pha trong nước uống, trộn trong thức ăn. Các loại chế phẩm phổ biến thường gồm các loại vitamin, khoáng, men, một số acid amine, có hoặc không có một lượng thuốc kháng sinh để phòng bệnh; tuy nhiên, mỗi loại có hàm lượng, thành phần các chất dinh dưỡng và tỷ lê pha, trộn khác nhau. Vì vây, bà con cần xem thật kỹ thông tin ghi trên nhãn chế phẩm để sử dụng đúng, không lãng phí. Thông thường khi đã sử dụng các loại thức ăn hỗn hợp, thức ăn đậm đặc có chất lượng tốt thì bà con có thể hạn chế sử dụng các loại thức ăn bổ sung.